Genji Monogatari -The Tale of Genji- is een roman die bestaat uit 53 hoofdstukken en zowat duizend bladzijden. Het verhaal werd geschreven door Murasaki Shikibu en werd voltooid in het jaar 1022. De roman verteld dat de waarheid over de menselijkheid niet het lot of de vergankelijkheid van het leven is, maar de tijd die voorbij gaat die zo dagdagelijks en belangrijk is.
Het verhaal van Genji
⭐⭐⭐⭐
Waardering: 4 uit 5.
Het verhaal van Genjiis de eerste roman ooit geschreven, ruim 1.000 jaar geleden door Murasaki Shikibu.
Genji, zoon van een Japanse keizer, heeft de brandende ambitie te stijgen in de hiërarchie van het hof. Zijn temperamentvolle karakter, zijn stormachtige liefdesleven en zijn scherpe politieke inzicht vormen de ingrediënten voor een epos zonder weerga.
Het meesterwerk geeft bovendien een unieke inkijk in het leven aan het hof tijdens de Heianperiode.
Bestel bij bol.com
Murasaki Shikibu
Murasaki Shikibu, in het Engels ook gekend als Lady Murasaki, was een Japanse schrijfster, dichteres en een hofdame aan het keizerlijke hof in de Heian periode. Murasaki betekend “violet” en is een naam die vaak in haar dagboek voorkomt. Haar achternaam, Shikibu, verwijst naar de positie van haar vader in het ministerie van Ceremonie en Riten (Shikibu Shō: 式部省).
Murasaki Shikibu werd geboren rond 973 in Kyoto in de Fujiwara-clan. Haar moeder stierf toen ze nog een kind was. Ze werd door haar vader opgevoed en kreeg een mannelijke opvoeding. Ze trouwde rond de leeftijd van twintig en kreeg een dochter. Over haar sterfdatum is niets met zekerheid gekend; sommigen zeggen 1014, andere tussen 1025 en 1031.
Murasaki schreef drie werken; Genji Monogatari, Murasaki Shikibu Nikki en Izumi Shikibu Nikki. Ze wordt tevens beschouwd als een van de grootste schrijfsters uit de Japanse literatuur.
Literatuur in de Heianperiode
In de cultuur van de Heian-periode (平安) is er sprake van een erg hoofs karakter en een toenemende onafhankelijkheid tegenover het heersende Chinese voorbeeld. Voor Japan was het Chinees dan ook niet meer dan een geleerde schrijftaal, die slechts gebrekkig gekend was.
Zodoende begon het gebruik van het Japans als schrijftaal toe te nemen, mede dankzij de uitvinding van het kana schrift; eenvoudige symbolen die de Japanse klanken konden weergeven.
Vooral mannen maakten gebruik van het Chinees in een Japanse vorm; voor het opstellen van administratieve, godsdienstige en wetenschappelijke teksten. Vrouwen maakten gebruik van het Japans in privé-dagboeken en verhalen. Kennis van het Chinees werd dan ook als ongepast en onvrouwelijk gezien.
De wereld van de mannen en die van de vrouwen was geheel van elkaar gescheiden. De hofdames behoorden tot de heersende klasse, maar ze hadden geen enkele macht. Ze leefden afgescheiden van de mannenwereld en hadden geen contact met de buitenwereld of wat zich daar afspeelde.
Dit weerspiegelt zich in de verhalen die ze schreven. Er kwam nooit een personage in voor dat van een lagere afkomst was. Er werd niet gesproken over wat er politiek en sociaal aan de hand was. Het gewone volk dat lager stond dan hen kwam niet in de verhalen voor.
De Heian aristocratie
Het leven
Een van de belangrijkste elementen in het aristocratische leven in de Heianperiode was de nadruk op goede smaak. Er werd veel aandacht besteed aan dingen zoals het schrijven van een brief en het houden van ceremonies.
Religie werd kunst en kunst werd religie, waarin er niet veel gekeken werd naar iets als kwaad, zoals er vaak geen onderscheid werd gemaakt tussen goed en kwaad. Waar ze echter wel mee zaten waren problemen die te maken hadden met gedrag tegenover de gemeenschap.
Bijgeloof was zeker aanwezig; natuurrampen en ziektes die geen verklaring leken te hebben waren elementen waarvoor ze zich naar hun geloof moesten wenden.
Volgens het shintoïsme heeft de Japanse ziel een “zonnige” kant die zich richt naar plezier en de zuivere krachten van de aarde. Het Boeddhisme heeft het over de “sombere” kant en brengt daarbij het lijden in het leven naar voren. Murasaki combineert deze twee elementen en daarin ligt de kern van haar kunst.
Het Boeddhistische standpunt brengt de gevoelens van droevig zijn, medelijden en sympathie voor de dingen. Er is een verbinding tussen schoonheid en verdriet in de wereld, want de mooiste schoonheid is die die het kortste leven heeft; het leven vloeit weg met het plezier, alles is vergankelijk.
De veranderlijke elementen van de natuur geven een antwoord op de menselijke emoties en passies. Zo wordt in Genji Monogatari een hoogtepunt bereikt na de vereniging van plezier en verdriet.
De liefde
Liefde in de Heian aristocratie bestond uit een gedetailleerde code van beleefdheid. Deze was zeer strikt op het vlak van het schrijven en beantwoorden van gedichten, maar laks voor mannen die ten volle van hun leven wilden genieten.
In de romans uit die tijd kan gezien worden dat het voor een dame moeilijk was om een man van goede afkomst te weigeren wanneer die haar benaderde via de regels van de poëtische beleefdheid. Een man werd echter gemakkelijk verliefd wanneer hij niet meer dan een glimp opving van lange haren of de mouw van een kimono.
De verering van schoonheid en het zoeken naar plezier waren belangrijk in het leven aan het hof in de Heian-periode. De morele gewoontes waren zelfs zo dat een meisje dat lang een maagd bleef, bezeten zou zijn van een kwade geest. Hierdoor wou geen enkele familie haar in hun kring opnemen.
Dat liefde en avonturen op dit gebied vaak zorgden voor jaloezie, is ook in Genji Monogatari merkbaar. Jaloezie is de donkere kant van liefde; het verlangen naar het absolute en het eeuwige dat in liefde zit, komt samen met de zekerheid dat liefde niet kan blijven duren en dat men niet kan ontsnappen aan de dood.
In de Heianperiode was het niet verwonderlijk dat vrouwen hun jaloezie bitter uitdrukten, aangezien het een mannenwereld was waarin een man vele concubines kon hebben en het initiatief voor een avontuur altijd aan hem was.
Genji Monogatari
Murasaki Shikibu en Genji Monogatari
Het was niet opmerkelijk dat een vrouw in haar tijd uitblonk in het schrijven van dit soort liefdesverhalen. Voorheen werden er enkel korte verhalen geschreven met een romantisch karakter dat ver van de realiteit en het dagelijkse leven stond.
Het verhaal is zeer realistisch in die zin dat mannen en vrouwen in hun dagelijkse omgevingen voorgesteld worden, samen met hun gevoelens en emoties, hun fouten en hun zwaktes. Met het verhaal probeerde Murasaki niet om mensen te shockeren; er zijn slechts enkele dramatische scènes en tevens maar enkele miraculeuze en bovennatuurlijke elementen aanwezig.
Murasaki vloeit in haar schrijfstijl gemakkelijk over van de ene naar de andere scène en dankzij haar oog voor compositie van het verhaal en de opbouw, geeft dit een goed beeld van het leven en de gemeenschap in Kyoto in de Heianperiode.
De personages krijgen een duidelijke karaktertekening en een psychologische evolutie. Er zijn dialogen en beschrijvingen met als verhaallijn de liefdesavonturen van de schitterende prins.
Hikaru Genji
Hikaru Genji (光源氏) was de zoon van een keizer, verwekt bij een concubine die door jaloezie wegens haar persoon ziek wordt en sterft. Wanneer hij opgroeit wordt Genji een aantrekkelijke man die een zeer goede positie bekleed.
Zijn geschiedenis bestaat voornamelijk uit ontelbare liefdesaffaires en zijn huwelijk met Murasaki, een vrouw waarvan hij weet dat ze al zijn respect waard is. Op de leeftijd van 51 sterft Genji.
Murasaki geeft echter een geïdealiseerde weergave van het personage Genji; zijn voorkomen en talenten, zijn artisticiteit en zijn verfijning worden zeer overdreven. Hoewel hij ook bekend staat als een goed minnaar, blijft hij vaak schuldig en heeft hij zonden waarvoor hij boete moet doen.
Het verhaal
Het verhaal is tevens een roman over het aristocratische leven; personages met status spreken en handelen naar hun stand. Genji Monogatari is geen moeilijk werk en moet voor tijdgenoten van Murasaki gemakkelijk verstaanbaar zijn geweest. Door de tijd heen zijn er echter betekenissen veranderd en is in het heden niet zo eenvoudig meer. Genji Monogatari behoort tot de tijd en het land van de auteur.
Er wordt in het verhaal een duidelijk beeld geschetst van het leven aan het hof en van de aristocratie in de tiende eeuw. Dit gebeurt in details over het dagdagelijks gebeuren aan het hof en de personen die er leven, samen met hun psychische relaties. Het beeld dat gegeven wordt was zeker niet van toepassing op het grootste deel van de Japanse bevolking.
Het werk kan als twee delen bekeken worden: de eerste 41 hoofdstukken handelen over het leven van prins Genji aan het hof. Zijn liefdesleven met zijn stiefmoeder Lady Fujitsubo, de dood van zijn vrouw Murasaki, zijn promotie aan het hof, zijn verbanning en terugkeer worden allen behandeld.
Ondanks het feit dat Genji twee echtgenotes had, had hij affaires met andere vrouwen, die behandeld worden als verschillende kortverhaaltjes in het grote geheel, met daarin een biografie van de hoofdpersoon.
Het leven van Genji wordt geheel behandeld; van zijn geboorte tot aan zijn dood. De laatste dertien hoofdstukken gaan over de voorspoed van de personages die overblijven na zijn abrupte dood die echter nooit in het verhaal zelf beschreven werd.
Hoofdstuk 1 tot 33
Hikaru Genji wordt geboren als de zoon van de keizer en een concubine. Op de leeftijd van twaalf huwt hij met de dochter van een hoogstaande aristocraat, maar hij kan niet zo goed met zijn echtgenote overweg en zoekt zodoende zijn liefde en gezelschap elders. Hierdoor wordt zijn jaloerse echtgenote overgenomen door een kwade geest en sterft ze nadat ze een zoon op de wereld brengt.
Genji wordt gedwongen tot ballingschap inSuma (nabij Kobe)nadat zijn affaire met de favoriete concubine van de keizer aan het licht komt. Daar ontmoet hij een jonge vrouw die hem zijn enige dochter schenkt. Na drie jaar wordt Genji echter teruggeroepen naar de hoofdstad. Na verloop van tijd krijgt zijn dochter de titel van keizerin.
Hoofdstuk 34 tot 41
Er worden plannen gemaakt voor het vieren van de veertigste verjaardag van Genji. Deze trouwt met de derde dochter van de keizerSuzaku. Een eerdere aanbidder van zijn nieuwe echtgenote kan haar echter niet vergeten.
Dit eindigt in een eenmalige ontmoeting tussen beiden waaruit een zoon geboren wordt; Kaoru. Hij wordt door Genji als zijn zoon aangenomen. Dit tweede deel eindigt met Genji, rouwend over de dood van zijn geliefde Murasaki.
Hoofdstuk 42 tot 54
Dit deel begint met de aankondiging van de dood van Genji. Diens plaats wordt ingenomen door zijn aangenomen zoon Kaoru en zijn kleinzoon. Later gaat Kaoru naar de broer van Genji, waar hij verliefd wordt op diens oudste dochter.
Kaoru wordt afgewezen, waarna de vrouw sterft. Kaoru wordt echter opnieuw verliefd, deze keer op een andere dochter die erg lijkt op de overleden dochter.
Zij heeft daarmee echter twee aanbidders en kan niet kiezen tussen beiden. Ze probeert zichzelf te verdrinken en na deze mislukte zelfmoordpoging probeert ze een religieus leven op te bouwen. Het verhaal eindigt met haar onzekere toekomst.
Over Genji Monogatari
Genji Monogatari mag zeker een roman genoemd worden, gezien de diepgang en de psychologische complexiteit van het verhaal. Objectieve beschrijvingen, woorden en gedichten van de personages, samen met hun meest diepe en persoonlijke innerlijke gevoelens worden met elkaar vermengd.
De indrukken en gedachten van Murasaki liggen dan ook dicht bij die van haar personage Genji, waardoor ze duidelijk aanwezig is in het verhaal. Met een beperkte woordenschat geeft ze de nauwe wereld van de roman weer; suggesties worden gegeven door hints in de plaats van rechtstreeks.
In het eerste deel van de roman zijn er stukken die slechts vaag met elkaar verbonden zijn, maar in het tweede deel wordt de structuur strakker. Er zijn geen bovennatuurlijke elementen aanwezig en Boeddhistische ceremonies worden enkel beschreven omdat ze deel uitmaken van het dagelijks leven.
Tevens wordt de emotionele conditie van de mensen gegeven; ze weten dat ze slechts een enkele keer op aarde zullen zijn. In het verloop van het verhaal verandert de natuurlijke en sociale omgeving, zoals de veranderingen in de menselijke emoties. De mens volgt een bepaald lot vanaf de kindertijd tot de volwassenheid en laat zijn persoonlijkheid in dit proces zien. De personages komen dan ook in confrontatie met omstandigheden die ze eerder in hun leven hebben meegemaakt.
Van de meer dan vierhonderd aanwezige personages in Genji Monogatari zijn de dertig belangrijkste de enige die gekarakteriseerd worden met psychologische eigenschappen en realisme. Tevens worden er doorheen het verhaal personages geïntroduceerd die nog niet actief verschenen zijn en worden er vage hints gegeven naar evenementen die soms pas vele jaren later zullen plaatsvinden.
Boeddhisme in Genji Monogatari
Boeddhistische rituelen vinden hun plaats in het verhaal waarbij de klemtoon voornamelijk op het dagelijkse leven ligt. Er heerst een sfeer van melancholie over het voorbijgaan van de tijd en de vergankelijkheid van alles rondom de personages.
Deze levenswijze is sterk door het boeddhisme geïnspireerd. Hierbij komen de rituelen aan bod die dingen verzekeren zoals genezing en de uitdrijving van kwade geesten. Tevens is er een filosofische achtergrond, hoewel er ook minder opvallende invloeden van het confucianisme te vinden zijn. De invloed van het boeddhisme is vooral te vinden in het feit dat het verhaal begint en eindigt met twee liefdesaffaires, wat wijst op de oorzaak–gevolg situatie.
De volle maan betekent tragedie in Genji Monogatari; de drie belangrijkste vrouwen in het leven van Genji sterven allen op de dag van de volle maan of er vlak voor. Hierin worden ze overgenomen door de geest van een vierde vrouw die gek is van jaloezie, door de maan van delunar month. Deze wordt geassocieerd met tragedie en brengt bij elke verschijning mistroostigheid en terreur.
Genji Monogatari in het heden
Heden is Genji Monogatari nog steeds erg actueel. Dit wordt bewezen door de hierop gebaseerde films, manga’s en anime series die nog steeds gemaakt worden. Enkele films werden geregisseerd door onder meer Kozaburo Yoshimura in 1951 en Kon Ichikawa in 1966. Een animatiefilm werd geregisseerd door Gisaburo Sugii in 1987, maar is echter geen complete versie van het verhaal en gaat slechts over de eerste twaalf hoofdstukken van de roman. In 2001 werd er een nieuwe film gemaakt door Tonko Horikawa waarin alle personages door vrouwen gespeeld worden.
Waki Yamato werkte van 1980 tot 1993 aan de manga “Asaki yume mishi: Genji Monogatari”, die later gedeeltelijk in het Engels werd vertaald. Andere manga’s als “Gekka no Kimi” van Ako Shimaki zijn gebaseerd op de Genji Monogatari.
In 2009 werd in Japan het duizendjarig bestaan van de roman gevierd. Er bestaat tevens nog steeds twijfel en onzekerheid over de precieze datum van voltooiing van Genji Monogatari en of deze wel voltooid is. Naar deze twee vragen wordt er tot op vandaag nog veel onderzoek gedaan.
